TÌNH NHƯ CHÉN RƯỢU CAY VÀ ĐẮNG

                        

                   (Đọc Thơ tình Hồ Chí Bửu 9 của Hồ Chí Bửu)

 

Trong 9 tập “Thơ tình Hồ Chí Bửu” thì tôi may mắn đọc được 6 tập, và đã có bài đọc sách “Thơ tình Hồ Chí Bửu 8”. Hôm nay, lại nhận được tập 9 của anh tặng để đọc trong lúc cả nước phải sống “giãn cách” vì dịch bệnh. Bài viết này như một cách trả lời với anh rằng tôi đã đọc. Nhìn chung trong “Thơ tình Hồ Chí Bửu 9” được NXB Hội Nhà văn cấp phép xuất bản vào quý II/2021 này, tác giả vẫn nồng nàn tình cảm với người tình cách biệt một khoảng không gian vời vợi và hoài niệm về một thời chinh chiến xa lắc xa lơ khó quên với những người bạn chiến đấu.

 

1.     Em là rượu ta say hoài không tỉnh

 

Nhà thơ nào cũng có những bài thơ tình và một vài bóng giai nhân để ca tụng, để trải lòng mình, để mà khám phá... Nhưng thơ luôn luôn hụt hơi trước tình cảm bởi tình cảm mãi chạy theo một bóng hình vừa thực lại vừa ảo nên đôi khi ngỡ là tình cảm đã trói được “người thơ”. Rồi nhà thơ lại mơ, lại mộng với “người thơ” để cho ra đời những bài thơ rất đỗi nên thơ. Còn nhà thơ Hồ Chí Bửu thì quá tỉnh táo trong tình yêu:

Ta vẫn thế - đứng bên đời ngạo nghễ

Nhịp song hành vẫn là cốc rượu cay

Yêu em lắm – nhưng chắc là không thể

Xa mịt mù – khuất hẳn một tầm tay

(Tiếng gà khuya)

Tỉnh táo và ngang tàng ngạo nghễ là nét rất rõ trong thơ Hồ Chí Bửu, ngay cả khi anh viết về tình yêu. Anh viết như chính cuộc đời của anh. Không hề tô son trét phấn, không hề vòng vo; anh như chấp nhận thực tại, chấp nhận sự an bài của xã hội, chấp nhận buông xuôi nhưng ta vẫn thấy ở anh một thái độ ngang tàng, bất cần; thế mà rất thơ, mà rất ấn tượng:

Phong độ là nhất thời

Đẳng cấp là mãi mãi

Ta có gào cũng éo có ai nghe

Thì thôi – cứ làm thằng ngu thằng dại

Sáng tưng tưng – chiều cho chó ăn chè...

(Phong độ chỉ là nhất thời)

Đôi khi thơ trần trụi như chính cuộc đời. Hồ Chí Bửu “Mệt... thiệt tình”, còn ta thì “thích... thiệt tình” khi anh tự nói về mình... “dại gái”:

Lâu lâu ghen nhéo đùi non một cái

Chuyện từ đời nào cũng nhắc xỏ xiên

Chắc là tại ta cả đời dại gái

Yêu em càng nhiều – đầu lại càng điên!

(Mệt... thiệt tình)

Giai nhân và rượu là bạn đồng hành của nhà thơ Hồ Chí Bửu. Anh ví giai nhân như là rượu độc mà anh là kẻ tự nguyện uống để rồi say hoài không tỉnh và thơ cũng bị nhiễm độc theo. Biết rượu độc nhưng vẫn uống say; biết thơ nhiễm độc mà vẫn miệt mài làm. Thì ra biết mà dấn thân vào cũng là niềm hạnh phúc vậy:

Em là rượu ta say hoài không tỉnh

Tình trăm năm còn lại một đời thơ

Em là rượu – cố nhiên là rượu độc

Nên thơ ta thương tích đến không ngờ.

(Độc tửu         )

Hay là trong tình yêu, Hồ Chí Bửu chưa một lần trọn vẹn để nỗi sầu cứ đeo đẳng mãi. Biết khi nào vơi nỗi sầu khi tác giả cảm nhận chẳng một ai hiểu nỗi mình, kể cả người yêu. Mà thật vâỵ, mấy ai đã gặp được hồng nhan tri kỷ cho đời mình. Thôi thì cứ vùi vào men rượu cho quên “hết nỗi sầu”:

Uống thêm ly nữa nghe hồn rụng

Biết đến khi nao hết nỗi sầu

Buồn như tiếng mõ hồi kinh tụng

Người chẳng bao giờ hiểu hết đâu...

(Người chẳng bao giờ hiểu hết đâu...)

Đọc thơ tình Hồ Chí Bửu, ta thấy hầu hết là những mối tình không trọn vẹn. Có thể là anh đa tình, lãng mạn, hào hoa quá; cũng có thể là anh ngang tàng, ngạo nghễ, kiêu bạc quá; mà cũng có thể là anh tham lam quá nên thành kẻ nợ; hay là do tất cả:

Người ích kỷ - dồn ta thành kẻ nợ

Nợ cả đời nên trả mãi chưa xong

Kẻ trí huệ biết chắc rằng muôn thuở

Kiến trong ly thì chỉ chạy vòng vòng.

(Trấn an)

Thôi ta cứ để nhà thơ “đu đưa” với tình, với cuộc đời mà mặc kệ nhân gian có thấu hiểu:

Không thể nào trộn lẫn vô thanh vào vô thức

Mật ngữ ta dành cho người

              giống như một thánh kinh

bởi lưỡng nghi luôn luôn là hai bản thể

ta với người cứ thế. Đu đưa...

( Mật ngữ)

 

2.     Khi kiếm khách đã buông gươm quy ẩn

 

Hồ Chí Bửu là người đã từng cầm súng và chấp nhận là người thua cuộc. Đồng đội anh cũng thế. Sau bao nhiêu năm gặp lại “Ôm chặt anh nước mắt tôi rơi lã chã/ Tàn cuộc rồi ta ở phía bên thua...”. Đó là một sự thật. Chấp nhận như thế đã là dũng khí lắm. Nhưng dễ gì quên quá khứ:

Ai cũng thế - khi đứng bên bờ vực

Đều nhớ về thời kỷ niệm xa xưa

Hứa trong tim như một cách dối lừa

Mai ta sẽ về thăm quê lần cuối...

(Vọng quê)

Đôi khi nhìn một nấm mộ vô danh, trái tim nhạy cảm của thi sĩ Hồ Chí Bửu lại nhói lên nỗi đau thân phận. Nói người nhưng cũng là nói đến ta:

Ta cũng như người – cô thân độc mã

Gãy súng từ lâu từ bỏ chiến trường

Quê hương bây giờ - làm người xa lạ

Nâng chén rượu sầu nhắc để mà thương.

(Rằm tháng giêng thăm ngôi mộ vô danh)

Biết bao kẻ không chịu chấp nhận thực tế, cứ khơi dậy vết đau xưa cũ hoặc ca ngợi một ký ức nào đó để sống với hào quang ảo của một thời xa lơ xa lắc. Người đồng cảnh ngộ dễ dàng cảm thông mà đau với vết thương đã lành da. Với trái tim nhạy cảm của Hồ Chí Bửu, tôi tin, không thể nào không rưng rưng:

Người lính năm nào giờ thống thiết lời ca

Xoáy vào tim của một thời chinh chiến

Gã đang hát ngày xưa là lính biển

Áo trắng trùng dương hoa biển bạt ngàn.

(Cà phê vĩa hè)

Hoặc bất ngờ gặp lại bạn cũ, thấy “hắn bật khóc cũng như tôi đang khóc/ có cái gì lặng lẽ ở đâu đây/ ôi thương quá thằng bạn đời sương gió/ đang khuấy lên ngọn lửa đã tàn rồi/ bạn bè nhau trong thời chiến/ yêu nhau như tình nhân/ bạn bè thời @/ thằng ngồi salon phỉ phèo thuốc lá/ thằng lặn lội kiếm từng đồng bạc nuôi thân/ đù má cuộc đời... (Bất ngờ gặp lại bạn). Kiêu bạc, ngang tàng, lãng mạn nhưng Hồ Chí Bửu rất thực, rất đời. Cứ mỗi tháng tư về thì nhà thơ lại một lần “quyết định” gắn cuộc đời mình với gia đình với bạn bè. Cái tình của nhà thơ thật đáng yêu:

Ta quyết định cứ chơi cùng với lũ

Bởi vì ta còn mồ mả ông bà

Ta còn có những nấm mồ vô chủ

Của một thời binh biến đã trôi qua.

(Ký ức tháng tư)

Ta yêu Hồ Chí Bửu cũng vì: “Không phải tại già mà tóc bạc / Nhớ thương thương nhớ tóc phai màu” (Tóc bạc), và ta cảm thông anh cũng vì:

Khi kiếm khách đã buông gươm quy ẩn

Chuyện sông hồ phút chốc cũng tàn theo

Ta quanh quẩn bên dốc đời bé nhỏ

Mộng viễn chinh như chiếc lá bay vèo.

(Mê cung)

 

3.     Ngộ ra còn có lời thề trăm năm

 

Hồ Chí bửu làm thơ từ khi tôi còn là học sinh mài đũng quần trên ghế nhà trường và anh nổi tiếng khi tôi chưa viết nổi một câu thơ. Bây giờ anh xem tôi là đứa em nhỏ, và thường được tặng thơ. Điều ấy cũng là một vinh hạnh đối với tôi. Nên bài đọc sách này như một lời gởi đến anh rằng tập “Thơ tình Hồ Chí Bửu 9” tôi đã đọc xong:

Bước vào thơ – là cuộc chơi sang trọng

Vốn sống cả đời – chắc lọc tinh khôi

Là ngôn ngữ của một thời ngang dọc

Là những cuộc tình dang dở - chia phôi

(Rác)

Tôi tin với bút lực của anh thì chúng ta vẫn còn được nhiều dịp đọc “Thơ tình Hồ Chí Bửu”, bởi anh vẫn giữ “lời thề trăm năm” để mà yêu thương, để mà lên giọng ngang tàng, kiêu bạc nhưng đầy ắp tình người.

NVC