(Đọc tập truyện ngắn ”Đợi trời hết mưa
– Lòng tan hết bão" của Bùi Đức Ánh)
Tôi biết Bùi Đức Ánh
qua những bài thơ đọc từ tạp chí Kiến Thức Ngày Nay và ở một vài tờ báo khác;
đôi khi đọc thơ anh từ những bài bình của Thanh Tùng, nhưng tôi lại có duyên
với truyện ngắn của anh hơn. Bởi khoảng 5 năm trước, anh có gởi tặng tôi tập
truyện ngắn “Người đàn bà ngồi bên bếp
lửa”, và bây giờ là tập “Đợi trời hết
mưa - lòng tan hết bão”. Đây là tập sách thứ 11 của anh và là tập truyện
ngắn thứ tư; trước đó đã có 5 tập thơ, 1 tập tiểu thuyết và 1 tập tạp văn. Với
12 truyện ngắn gói gọn trong 136 trang do nxb Hội Nhà văn cấp phép vào tháng
9/2019, in 1000 cuốn, khổ 14 x 20; “Đợi
trời hết mưa – lòng tan hết bão” khai thác chủ yếu là tình yêu của con
người và tình yêu cuộc sống. Mỗi câu chuyện là mỗi số phận giữa cuộc đời để nhà
văn lồng ghép vào đó cái nhìn về nhân sinh, về thế sự.
12 câu chuyện trong
tập “Đợi trời hết mưa – lòng tan hết bão”
ta có thể đọc một mạch mà không cần dừng lại ở câu chuyện nào. Bởi cốt truyện
của mỗi truyện đều có một điểm chung là từ những câu chuyện tình yêu, những
chuyện xảy ra hằng ngày trong đời sống gần gũi, gắn liền với số phận của từng
con người. Nhưng có lẽ là bởi “nhà thơ
viết truyện” nên mỗi câu chuyện dù khai thác ở góc độ nào; nhân vật dù gặp
éo le, trắc trở, tưởng chừng như bế tắc...; họ vẫn yêu đời, bám chặt vào cuộc
đời, mạnh mẽ bước tiếp về phía trước, làm lại cuộc đời. Và cũng có lẽ truyện
hấp dẫn ta vì khi gấp cuốn sách ta nhận ra những bài học thiết thực về thế sự,
nhân sinh mà tác giả khéo léo lồng ghép vào.
Mỗi chuyện trong
từng truyện ngắn của Bùi Đức Ánh như một lát cắt của cuộc sống về nhân sinh thế
sự nên rất ít nhân vật xuất hiện và cũng ít tình tiết xung đột. Nhưng từ mỗi nhân
vật ta nhận ra được nét bản chất trong quan hệ nhân sinh hoặc trong tâm hồn con
người, bởi nhân vật là một tế bào của cuộc sống. Cuối cùng là người đọc (và có khi chính tác giả) rút ra bài học
cho từng câu chuyện. Cuộc tình trắc trở từ đầu giữa Linh và Lâm, tưởng chừng
như mỗi người tìm được hạnh phúc cho mình. Linh ở trời Tây còn Lâm ở trong một
gia đình hạnh phúc. Thế mà... “Có lẽ đời
sống về sau là rất nhiều cái không hẵn. Những tình yêu kết thúc không không hẵn
đã mất, những con người đi ngang đời nhau không hẵn đã quên, những ước mộng rơi
vỡ... không hẵn đã biến đi” (Đợi trời hết mưa – lòng tan hết bão). “Chốn cũ mưa bay” người đọc lại nhận một
thông điệp không mới nhưng thiết thực qua nhân vật Như Mai: “Cuộc đời là thế, tham vọng để rồi nhận lấy
đắng cay. Giá như ngày ấy cô (Như Mai) không toan tính so đo, không mang tình
yêu của Huy ra đùa giỡn phỉ báng thì bây giờ cô cũng đang rất hạnh phúc” (Chốn
cũ mưa ba). Hoặc là không để số phận đưa đẩy mà mỗi người phải tự vượt lên như
nhân vật Ngân Hạ trong “Đợi chờ ký ức”:
“...cũng nên vì bản thân mình mà quên đi
miệng đời. Thiên hạ nhiều điều tốt, cũng nhiều điều không tốt, cứ sống cho một
đời vì mình là điều hạnh phúc nhất mà ai cũng muốn thực hiện trọn vẹn” (Đợi
chờ ký ức). Hoặc như nhân vật Xuân đã lựa chọn một tình cảm chân thành của một
người lao động, khốn khó mà sẵn sàng rời xa ngôi nhà đầy đủ tiện nghi nhưng nơi
đó thiếu sự cảm thông, chia sẻ của người chồng vô cảm. (Tình yêu rơi vỡ).
Có vài truyện, tác
giả khai thác đề tài không mới nhưng sự sắp xếp có yếu tố ngẫu nhiên để bộc lộ
tư tưởng của tác giả. “Vết lồi, lõm của
chiến tranh” là một truyện như thế. Tác giả đã sắp xếp chi tiết, hành động
của nhân vật nhằm nói về nỗi bất hạnh của người phụ nữ và trẻ em trong cuộc
chiến tranh đã, đang được bù đắp: “Chiến
tranh như một trò đùa của số phận, đau thương tan tác và để lại những vết tích
không dễ dàng phai. Những giọt nước mắt tủi thân, thương chồng rơi mãi, cả đời
này bà cũng không dám nghĩ sẽ được gặp lại ông, bây giờ hạnh phúc vỡ òa theo
ngần ấy năm xa cách.” (vết lồi, lõm của chiến tranh). Hoặc như trong “Mưa ký ức”, nhân vật Kiều Trinh lạnh
lùng, vô cảm, thờ ơ, thiếu cái nhìn cảm thông với những mảnh đời bất hạnh... mà
phạm phải điều làm ác. Oái ăm là cô đã vô tình hành xử với đứa con của chính “người
tình cũ” của cô. Dù được tha thứ bởi cải nhìn nhân văn của tác giả, nhưng “Trong trái tim có những vết cắt tuy đã chữa
lành, nhưng vẫn để lại sẹo. Có những ký ức tuy đã xóa mờ nhưng mãi là nỗi đau
và niềm tin giống như một tờ giấy, khi đã nhàu nát thì không thể hoàn hảo được
nữa” (Mưa ký ức)
Trong tập truyện,
người đọc còn gặp hình ảnh sân trường phượng đỏ với bóng dáng học trò cùng
những cảm xúc trong trẻo của tuối thơ, nơi tác giả từng gắn bó. Ngoài “Mưa ký ức”, người đọc còn đi vào thế
giới học đường bằng “Ngõ vào mùa hạ” để
mà yêu thương, mà tin yêu khi “Vẫn còn
vệt nắng ấm áp”; để mà khỏi “Lạc mất
lối”! Đây là mảng truyện ngắn mà niềm thương cảm của tác giả thể hiện rõ
nhất tính nhân văn trong từng sự việc, từng con người, từng số phận...
Dù nhân vật của Bùi
Đức Ánh có cuộc sống éo le, nhọc nhằn, gian truân, trắc trở, bế tắc... nhưng ở
phía xa xa vẫn lóe lên một niềm hy vọng để mọi người tin rằng qua cơn mưa bão
nắng ấm sẽ quay về!
12 truyện ngắn
nhưng biết bao cuộc đời, số phận được nhà
thơ viết truyện Bùi Đức Ánh truyền tải những giá trị tinh thần đích thực;
nâng cao tầm văn hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống... cho người đọc. Hy vọng
rằng chúng ta sẽ còn có nhiều dịp đọc thơ và truyện của nhà thơ viết truyện tài hoa Bùi Đức Ánh.
NVC
Nói thêm: Khi tôi
đang gõ dở dang bài viết này thì nhận được tập thơ “Yêu người đàn ông đã cũ” của chính tác giả Bùi Đức Ánh gởi tặng.
Và đây là tập sách thứ 12 của ông. Xin được chúc mừng!
Nhận xét