(Đọc tập truyện
LÀNG KRONA của Trần Quang Lộc)
Hơn một nửa trong
số 14 truyện trong tập “Làng Krona” của nhà văn Trần Quang Lộc, tôi đã đọc ở đâu
đó rồi, trước khi nhà văn tặng tôi tập truyện dày 240 trang, cùng tên LÀNG
KRONA do NXB Hội Nhà văn cấp phép vào tháng 3/ 2020. Nhưng lần này, cầm tập
sách trên tay, tôi lại có một cảm xúc mới mẻ khác thường so với những lần đọc
trước. Gam màu nóng ở trang bìa với sự thiết kế của họa sĩ Lê Duy Khanh làm cho
tập sách ấm áp một vẻ liêu trai và đẹp hẵn lên khiến người cầm nó không khỏi
xốn xang! Nhưng điều làm cho ta xốn xang hơn là văn phong mang vẻ đẹp trữ tình,
đằm sâu của một cây bút già dặn trong việc tái hiện lại những hưng phế của thời
cuộc, nhân thế, tình người.
Ký ức về chiến
tranh, về làng quê được nhà văn thể hiện trong hầu hết các truyện. Một Phương
Châu, cô gái tưởng chừng như bị xóa sổ trong một trận máy bay B52 ném bom rải
thảm bỏ lại ước mơ được làm cô giáo, nhưng chỉ bị thương được đưa ra miền Bắc
chữa trị và trở lại chiến trường cùng lúc miền Nam hoàn toàn giải phóng. Sau
nhiều năm mất liên lạc, bỗng nhiên tác giả gặp lại người bạn chiến đấu năm xưa
thành đạt y như một phép lạ! (Dọc đường
chiến tranh). Một ngôi nhà hoang với
nhiều câu chuyện thêu dệt về rất nhiều
loại ma ở cõi âm đã làm cho nhân vật Tôi
dù “rất can đảm, nhưng cái gan...
chưa to” hồn xiêu phách lạc. “Ma” đã dọa nhân vật Tôi mà làm cho độc giả cũng khiếp sợ đến nhiều năm sau được Hùng
Râu tiết lộ bí mật mới thở phào nhẹ nhõm! Ma mị và thực tiễn, giả và thật, niềm
tin và mê tín... tất cả góp phần vào sự thành công cho “những
hoạt động bí mật của cơ sở Cách mạng diễn ra suôn sẻ mãi cho đến ngày thị trấn
được giải phóng”. (Ngôi nhà hoang). Chiến tranh đâu chỉ có súng đạn và chết
chóc. Trong gian khổ, nguy hiểm, tình yêu vẫn nảy nở; dù không đến được với
nhau nhưng người thầy giáo cùng với cô học trò Tường Vi Đỏ là mối tình đẹp
trong chiến tranh (Tường Vi Đỏ). Phải
nói đó là những giây phút lãng mạn hiếm hoi trong suốt cuộc kháng chiến.
Nhưng điều làm tôi
xốn xang hơn cả là Trần Quang Lộc viết về tình yêu. Dù là thoáng qua hay sâu
đậm, ngòi bút của nhà văn vẫn viết theo lối giễu nhại, liêu trai; trộn lẫn giữa
thực và ảo làm người đọc lạc trong vùng sương mù tình yêu mà tác giả đã giăng
ra. Một “Người đàn bà đêm thị trấn miền
cao” vừa “thông minh sắc sảo mà còn
có kiến thức uyên bác bao trùm, rất đáng nể!” đã có nhiều nhận xét xác đáng
về nhân vật lịch sử được tôn sùng; vừa tưởng như dễ dãi trong tình yêu. Cuối
cùng người đọc cũng té ngữa với tác giả khi “Hà
Vi đẩy mạnh gã ra, thuận chân bồi thêm một cú đạp. Cú đạp tuy nhẹ nhưng do tư thế
ngồi chênh vênh khiến gã ngã bật ra khỏi băng đá...”. Thì ra đó là một giấc
mơ. Câu chuyện chỉ là cái đinh để tác giả treo tư tưởng của câu chuyện. (Người đàn bà đêm thị trấn miền cao). Hoặc
một “Lão thợ liệm tài hoa” sống tận
đáy xã hội, rất đời thường “gắp miếng dồi
chó chấm mắm tôm cho vào chén rau đã chuẩn bị sẵn lùa tất vào mồm nhai nhóp
nhép”, thế mà cũng có tư cách đáng nể: “Trong
cái xóm nhà cháy này chú em là người có tư cách để tui quý trọng. Còn cái đám
bầy hầy, tham nhũng vặt như bọn khu vực trưởng, tổ trưởng dân phố giá trị của
chúng không đáng ba xu”. Nhân dân có cái nhìn sòng phẳng với cán bộ thoái hóa
như thế. Và chúng ta không khỏi cười thầm khi lão Bốn Xị đùa giỡn với tòa án!
Khi bị vu oan là hiếp dâm một cô gái trẻ dẫn đến cô mang thai. Ông một mực kêu
oan và quyết chỉ khai bằng chứng ngoại phạm trước tòa. Và bằng chứng là “lão Bốn tụt quần xuống tận đầu gối” và nói: “...
bộ tam của tui để lại tại chiến trường K năm 1979 thì căn cứ vào đâu mà bảo tui
hiếp dâm đến có thai?”khiến “mọi
người mắt tròn mắt dẹt”(Người thợ liệm tài hoa).
Nhưng ám ảnh nhất
có lẽ là cuộc tình chóng vánh mà sâu đậm của nhân vật Tôi và người ma Đinh Y
Muôn của làng Krona. Tác giả đưa ta về không gian và thời gian mà Bồ Tùng
Linh đã tạo nên trong Liêu trai chí dị. Với truyện này, ta mượn chính lời tác
giả để nói về tác phẩm: “Làng Krona như
giấc mộng. Bà Y Dơn, em Y Muôn mãi mãi là người của cõi xa xăm. Năm ngày hòa
nhập vào thế giới tâm linh giữa đại ngàn, tôi mới nhận ra cái giá trị đích thực
của tình yêu, của cuộc sống và yêu hơn cảnh thiên nhiên thơ mộng, trân quý cái
bản chất nhân hậu của bà con dân tộc!/ Làng Krona, một khúc ca trữ tình lãng
mạn, đậm chất nhân văn.”(Làng Krona). Hoặc cô Thùy đã có chồng nhưng vẫn
không quên người tình cũ tên Tâm đã chết được một năm. Chẳng biết thật hay mơ
mà “Thùy
thấy mình và Tâm cứ cuốn quýt lấy nhau đắm chìm trong cuộc ái ân bất tận”. Và
khi Thùy trở về với thực tại thì gặp một thực tại phũ phàng : “Thùy bùi ngùi lấy bàn tay xoa lên mặt tấm
ảnh của Tâm một lượt rồi cố vịn tấm bia mộ lảo đảo đứng lên, lặng lẽ rời khu nghĩa
trang.” Và “lầm lũi bước đi, đi mãi
về phía hoàng hôn”(Phận người).
Mảng truyện lịch sử
cũng gây nhiều ấn tượng. Từ người thầy tiết tháo Chu Văn An; đến bậc chân tu
Huyền Quang; đến nhà quân sự tài ba lỗi lạc Quang Trung; đến cung nữ Điểm Bích...
nhân vật nào dù chỉ điểm thoáng qua cũng hiện lên đầy đủ diện mạo, tính cách
mang hơi thở của thời đại.
Phải nói rằng tôi
đã đọc nhiều truyện của nhà văn Trần Quang Lộc, mỗi truyện đều có sự tìm tòi
cho mỗi phong cách phù hợp, khiến người đọc khỏi nhàm chán và thể hiện được cái
nhìn đa diện về đời sống, về lịch sử... bằng giọng văn giễu nhại, liêu trai.
Đồng thời, trong
tác phẩm LÀNG KRONA còn nhiều điều hấp dẫn khác, mọi người nên tìm đọc. Riêng
tôi, tôi cảm ơn nhà văn Trần Quang Lộc đã tặng sách để tôi có dịp khoe cùng mọi
người!
NVC
Nhận xét
TQL