NGANG QUA MIỀN XANH TRONG MẮT LÁ

 

(Đọc KHI VẦNG TRĂNG CÒN HÁT của DŨNG LÂM)

Không thể cưỡng cầu để viết nên một câu thơ; nhưng sự dồn nén cảm xúc thì thơ sẽ bật lên chạm vào tình cảm người đọc, người nghe. Cũng không thể lên gân, đao to búa lớn bằng những từ ngữ “rổn rảng” âm thanh mà lôi cuốn được được người đọc. Chỉ cần “Ta chạm vào vô ngã/ Thấy tình người mênh mông/ Ta chạm vào thinh không/ Nhẹ nhàng như hơi thở” (Chạm) là cũng có thể “Nghe dâng sầu kín lối”. Đó là cách tôi tiếp nhận khi đọc tập thơ “Khi vầng trăng còn hát” của nhà thơ Dũng Lâm; tập gồm 98 bài thơ do nxb Hội Nhà văn cấp phép tháng 9/ 2024.

 

Với tâm thế đọc thơ nhẹ nhàng, tôi hòa mình vào tập thơ “Khi vầng trăng còn hát” mà không bận tâm nhiều đến tư tưởng, chủ đề, lập tứ, lập ngôn của tập thơ như một nhà phê bình văn học. Tôi đến bằng tình yêu thơ chứ không phân tích, đánh giá. Thích thì dừng lại đọc, không thích thì lướt qua. Và ta cứ: “…mở cửa tim mình/ Trải tấc lòng dung dị (Mở cửa – trang 20):

 

Trong cơn gió qua đây

Lời yêu thương khao khát

Khi vầng trăng còn hát

Xin ngày chút bình yên!

(Khi vầng trăng còn hát – trang 130)

 

Quê quán Dũng Lâm ở Bà Rịa – Vũng Tàu, nơi này tôi đã từng đến cảm nhận được màu sắc chủ đạo của nơi ấy: Màu xanh của biển, của núi; màu trắng của sóng, của dinh thự; điểm xuyết là màu của các loài hoa. Nhưng cái màu vàng của người bản địa cảm nhận thì nó lạ lùng và gợi nhớ lắm lắm:

 

Chiều về vàng đỉnh non Dinh

Lơ thơ bóng ngả yến oanh gọi đàn

Thênh thang một cõi mây ngàn

Mênh mang gió núi hoa vàng gợi thơ

(Chiều núi Dinh – trang 37)

 

Vậy mới biết:

 

Đi về phía trái tim

thẳm xa diệu vợi

lối sâu hun hút

mịt mờ vô ảnh

hư không

(Đi – trang 30)

 

Mới đọc thì thấy rất đỗi vô lý! Trái tim gần biết bao nhiêu mà lại “xa diệu vợi”. Nhưng càng ngẫm thì càng có lý. Có đi đến tận cùng nỗi đau mới thấy được đâu là bến bờ hạnh phúc. Có tình yêu quê hương sâu nặng mới cảm nhận được những sắc màu của vạn vật quê hương. Cảnh vật mà thiếu vắng con người chỉ là đất chết, hoang lạnh. Nhưng phải là con người xây dựng, biết trân trọng thiên nhiên, hòa hợp cùng thiên nhiên: “Mắt thơ ngây màu thiên thanh mây trắng/ Nắng hôn hoàng ai hát vọng bờ xa” (Người xa – trang 85). Con Người (viết hoa) là phải biết vui buồn, cười khóc, thương yêu, xót xa… cùng với thiên nhiên:

 

Buồn ơi! Dang dở khóc cười

Bên sông mưa rụng chín mười hạt đau

Thẫn thờ con sóng lao xao

Đò chiều nhớ bến lạc nhau muôn trùng.

(Lạc nhau – trang 19)

 

Tác giả viết về thiên nhiên nhưng chính là viết về con người. Những nỗi buồn, nỗi đau, nỗi nhớ; những trạng thái khóc cười, thẫn thờ; những hoạt động “mưa rụng, sóng lao xao, chiều nhớ, bến lạc” đâu chỉ là của thiên nhiên không thôi. Tác giả viết về con người đấy chứ. Một khổ thơ có rất nhiều thông điệp trao cho người đọc.

 

Nhà thơ nào cũng hơn một lần nhắc đến tình yêu. Không chỉ là tình quê hương với bao la biển cả Bà Rịa – Vũng Tàu, tình yêu con người chung chung mà còn tình yêu với một người cụ thể được gọi là “em”:

 

Cảm ơn em cho đời ta chút nắng

Áng mây hồng trong khoảng vắng buồn tênh

Để chênh chao phút giây chìm cõi nhớ

Thuở yêu người ngây ngất điệu tình ca

(Đời ta chút nắng – trang 94)

 

Em đã làm trái tim thi nhân chao đảo, bị hạ gục khi tác giả “đối diện với chính mình” và biết đã “yêu người”:

 

Em nào biết

khi đối diện với chính mình là đã cảm nhận trái tim bị hạ gục

từ lúc yêu người

(Tình hương bay – trang 31)

 

Mỗi cảnh hiện lên là mỗi nỗi nhớ ùa về:

 

Đò chiều bỏ bến sang sông

Nỗi lòng bỗng nhớ mênh mông một người

(Tình cờ - trang 55)

 

Đọc tập thơ tôi bỗng tin và khẳng định tác giả Dũng Lâm là một chàng trai lãng tử, tâm hồn phóng khoáng phiêu bạt muôn phương. Với tính cách ấy khó khăn lắm mới đồng điệu được “em” chỉ biết quẩn quanh vun quén gia đình, lo tròn phận công dung, nội trợ. “Em” được hạnh phúc “say giấc nồng trên gối” phải là có sự kìm lòng rất lớn của tác giả:

 

Em mong manh

say giấc nồng trên gối

Ta tang bồng

Phiêu giấc mộng lang thang

(Phiêu du – trang 73)

 

Trực giác không đánh lừa được tôi. Ở một bài thơ khác, nhà thơ đã “tự thú”: “Thoáng bâng khuâng/ gió chiều buông tiếng/ cất bước quay về/ đá rêu phong “. (Khúc nhạc rong – trang 81). Và khi “Cất quả tim khô/ vào ngăn chiều hoang lạnh/ Giấu vết thương vào miền đất thánh/ rêu phong”. (Rêu phong – trang 70) thì cõi địa đàng đã hiện ra dù mong manh, vô thường:

 

Vén mây tìm nụ cười mau

Trần gian sót lại nỗi sầu thiên thanh

Một đời ta chạy loanh quanh

Địa đàng một cõi mong manh vô thường

(Vô thường – trang 83)

 

Như tôi đã nói ở đầu bài viết là tôi đọc nhẹ nhàng, không phân tích, đánh giá tập thơ của Dũng Lâm. Nhưng (lại nhưng) nếu tác giả bớt dùng những từ ngữ sáo mòn, những tứ thơ ước lệ thì thơ sẽ dễ dàng đi thẳng vào tình cảm của người đọc hơn. Tôi cứ thấy mấy câu thơ: “Chiều buông nhớ ánh tà dương ửng đỏ/ Tiếng ve sầu ngân khúc nhạc hè sang/ (Một ngày – trang 101) và: “Thời gian ơi, ta dặm dài hoang phế/ Lặng nghe hồn mê mãi vết trầm ca/ (Giấc mơ nào – trang 54) và: “Bạc đôi chân bước vô thần/ Bạc mù quan ải phù vân kiếp người/ (Bạc – trang 45) vừa quen, vừa lạ!

Cảm ơn tác giả Dũng Lâm với tập thơ “Khi vầng trăng còn hát” đã cho tôi những phút thăng hoa cùng thơ. Xin giới thiệu với mọi người để tìm đọc!

Ngô Văn Cư