(Đọc tập thơ LÀ KHÓI HAY LÀ MÂY của Mạc Tường*)
Tôi với Mạc Tường sinh hoạt chung trong một
Chi hội chuyên ngành văn học thuộc một Hội Văn học – Nghệ thuật của một địa
phương. Nhưng tôi lại ít được đọc thơ Mạc Tường, ngoài những bài đăng trên tạp
chí Văn nghệ tỉnh và một những bài anh đăng lên facebook. Hôm nay, mới đọc một
cách hệ thống nhờ nhận được tập thơ anh tặng LÀ KHÓI HAY LÀ MÂY do NXB Văn học
cấp phép vào tháng 4/ 2021. Tập sách sách dày 96 trang, gồm 50 bài thơ với nhiều
thể loại. Nhưng với một tập thơ, không phải chỉ thống kê là đủ mà phải nhận ra
nhịp rung cảm con tim trước cuộc sống mà tác giả gửi gắm. Cho dù tác giả có
khiêm tốn: “Tập thơ chỉ là để kỷ niệm...” và lắng nghe: “tiếng má thủ thỉ: Má thích
thơ của con.”; nhưng ta lại thấy hơn thế nữa.
1. Gió đi về mấy cõi. Núi vẫn là núi xanh
Tập thơ đa dạng về thể loại, phong phú về
đề tài... nhưng tôi thích những bài thơ tác giả viết về mẹ. Đây là đề tài mà
người cầm bút nào cũng viết nhưng chạm đến xúc cảm của người đọc thì rất ít. Mạc
Tường không chải chuốt từ ngữ, bóng bẩy hình ảnh mà vẫn dẫn người đọc đến tận
cùng bằng sự mộc mạc, chân thành:
Mẹ là nắng ấm ngày đông
Là cơn mưa hạ dịu lòng đất khô
Mẹ là đồng lúa, nương ngô
Nuôi con khôn lớn giang hồ rong chơi
(Nhớ mẹ)
Những câu thơ chia làm hai vế. “Mẹ” được
so sánh với cả thiên nhiên rộng lớn, kỳ vĩ “là
nắng ấm mùa đông; là cơn mưa hạ; là đồng lúa, nương ngô” vừa xa xôi vừa gần
gũi khiến ta dễ cảm nhận công ơn lớn lao nhưng không hề xa lạ, cách biệt. Có lẽ
thế mà tác giả thấy rõ: “Đời mẹ trĩu âu
lo/ Nhọc nhằn theo câu hát” (Dấu yêu ngày cũ). Một hình ảnh không hề mới về
Mẹ, nhưng trong thơ Mạc Tường, hình ảnh Mẹ đã làm ta thấy được tảo tần của Mẹ,
lòng hiếu thảo của con:
Liêu xiêu quang gánh đường xa
Nuôi con mơ giấc ngọc ngà
Mẹ ơi! Làm sao đền đáp
Bao nhiêu chăng nữa vẫn là...
(Mẹ ơi)
Hạnh phúc biết bao nhiêu khi ta còn Mẹ. Và
ta hạnh phúc gấp nhiều lần khi Mẹ “là cơn
gió nồm” thổi mát đời ta những khi buồn bực, nóng nảy, thất bại; bị cuộc đời
vần xoay đủ hướng:
Má ơi, con ghi khắc
Cố giữ mình sạch thơm
Dù Đông, Tây, Nam, Bắc
Má là cơn gió nồm.
(Má là cơn gió nồm)
Đọc thơ Mạc Tường, người đọc sẽ nhận ra một
tác giả chân chất, hồn nhiên, chí tình nhưng không kém đằm thắm mà bay bổng khi
bộc lộ tình yêu Mẹ. Tôi thích hình ảnh ẩn dụ này:
Cuối trời mây hay khói
Mà trắng đến an lành.
(Núi vẫn là núi xanh)
Dẫu “Gió
đi về mấy cõi” (Núi vẫn là núi xanh) thì ta cũng ghi nhận tấm lòng của tác
gỉa đối với Mẹ:
Tôi yêu cả niềm đau
Mẹ chờ con lệ ứa
(Người lại ngồi bên nhau)
Mỗi câu thơ được ghi lại ấm áp như giọt nắng, ta hiểu ra nỗi nhớ và lòng tri ân với đấng sinh thành là
không tuổi tác. Đằng sau sự thành công của mỗi người là mồ hôi,
nước mắt có khi cả máu thịt của mẹ cha !
2. Dưới hiên đời bụi bặm. Lặng lẽ chờ trăm năm.
Một đề tài tốn nhiều giấy mực của nhà thơ
là tình yêu nam nữ. Nhà thơ Mạc Tường cũng không thoát ra cái con đường quen
thuộc ấy. Anh giành nhiều bài cho đề tài này, và ta có thể lẫy ra những câu thơ
để neo đậu trong lòng người đọc:
Giá như tôi cố vội vàng
Giá như em chậm một gang đủ vừa
Giá như hôm ấy trời mưa
Bây giờ có cớ đổ thừa cho nhau
(Giá như)
Những giả định trong mô tip thật quen như
bao chuyện tình ta đã gặp, nhưng để “có cớ
đổ thừa cho nhau” là đúng là Mạc Tường rồi. Bởi anh thường để lòng mình hướng
về, chờ đợi về một bóng dáng xưa cũ rồi trở thành một hoài niệm khó phai:
Những bóng hình xa xăm
Ùa về đêm sâu thẳm
Dưới hiên đời bụi bặm
Lặng lẽ chờ trăm năm
(Dấu yêu ngày cũ)
Những dấu
yêu ngày cũ mãi đau đáu trong lòng anh cho đến “ Bây giờ ta tóc bạc” mà “Bây
giờ người phương nao” và “Cứ như trò
cút bắt/ Dưới trăng buốn xanh xao” để rồi anh lại như buông thả tình mình,
nhưng người đọc vẫn nhận ra nỗi đau buồn tiếc nhớ: “Thôi thà đừng gặp lại/ Để vẹn nguyên bóng hình/ Hoa khế mùa xưa ấy/ Vẫn
trĩu màu băng trinh” (Hoa khế mùa xưa). Đâu phải “ta tóc bạc” là hiểu được ngọn nguồn tình yêu. Ta lại thấy một Mạc
Tường thật thà đáng yêu như đang chập chửng bước vào yêu:
Ngày sau ai chắc đá vàng?
Thôi thì giữ chút cũ càng quê xưa
Giá mà gặp lại, xin thưa:
Này em, tôi cũng chỉ vừa hiểu ra...
(Đôi bờ)
Một nhạc sĩ đã từng viết “Tình chỉ đẹp khi còn dang dỡ...” và chờ
đợi, mong ước trong tình yêu cũng là chất gia vị để tình yêu thăng hoa. Nhưng đằng
sau câu chữ ta vẫn thấy một nỗi niềm khó gọi thành tên:
Cho tôi gặp lại một lần
Bờ môi em mọng theo vần thơ xưa
Những con chữ chín đong đưa
Nhàu câu thơ cũ sao chưa thấy người
(Sao chưa thấy người)
Người thơ lặng lẽ Mạc Tường trong đời thực
và cũng lặng lẽ trong đời thơ. Tôi yêu thích mơ ước nhỏ bé của anh; không lên
gân, không cường điệu nên hình ảnh thơ đẹp như một hồi ức cho dù anh viết về
tương lai:
Tôi sẽ về bên cung thánh ngày xưa
Tìm giọng hát em còn vương đâu đó
...
Tôi sẽ về ngồi đợi mảnh trăng lên
Mơ gặp em đêm chơi trò cút bắt
(Đành thiếu nợ người)
Với nhà thơ viết thơ tình thì nói biết đến
bao giờ cho xong. Họ vừa mới là chủ nợ đấy, bỗng chốc hóa thành con nợ trả suốt
đời chưa xong. Cũng nhờ thế mà đời có những câu thơ đẹp khi nhà thơ trải lòng:
Mây bay sông vẫn nằm chờ
Biết ai thiếu nợ ai ngơ ngẩn đòi
Người đi bổi hổi bồi hồi
Người về trăm mối rối bời ngổn ngang
(Chút nước lùa kẽ tay)
Thôi thế thì ta khép lại mảng đề tài này của
nhà thơ Mạc Tường:
Đêm nay lóe nụ hoa quỳnh
Vọng vang chuông mõ lời kinh vô thường
Bồi hồi tiếng vạc kêu sương
Gởi người xưa chút cố hương lòng này
(Héo ngọn trầu cay)
3. Chòng chành một thoáng vậy mà/ Giấc mơ ngọt đắng vẫn là giấc mơ
Trong tập thơ không thiếu những bài, những
câu đau đáu niềm yêu về quê hương; về nơi chôn nhau cắt rốn; về thánh đường,
nơi nuôi dưỡng tâm hồn của Mạc Tường. Có khi anh diễn đạt trực tiếp:
Tôi yêu quê hương tôi
Lũy tre làng xanh ngát
Cánh cò theo câu hát
Ba dọc suốt bờ nôi
(Người lại ngồi bên nhau)
Có khi là những lời nhắn nhủ xa xôi:
Bạn nhắn về: Nghe cơn sóng đùa vui
Đường Xuân Diệu nằm thả hồn trên biển
Cầu Nhơn Hội tròn giấc mơ miên viễn
Đưa người về, bỗng xóm đảo gần hơn
(Quy Nhơn nỗi nhớ)
Tất cả bàng bạc trong niềm thương cảm khói
sương mà chính tác giả cũng chẳng dễ gì nhận ra đó LÀ KHÓI HAY LÀ MÂY. Thôi thì
để dành phần cho những người đọc khác thưởng lãm những nét thâm trầm, chân chất
nhưng không kém phần sâu sắc của tác giả Mạc Tường. Chỉ hé lộ một vài tựa đề
bài thơ trong tập để độc giả phần nào thấy được nét lãng đãng của khói mây: Gợn chút phôi pha, Xa lắc người xưa, Bóng
lá còn vang, Tơ rung lỡ nhịp, Chiêm bao kỷ niệm, Rượu đời ngát hương, Có một
khoảng trời... Hy vọng thơ của Mạc Tường sẽ làm vừa lòng những người đọc
khó tính. Xin được giới thiệu tập thơ đến bè bạn xa gần!
NVC
*Đây chỉ là bài đọc sách chứ không phải tiểu
luận phê bình nên chỉ men theo nội dung tôi yêu thích. Mọi thứ khác về nội dung
tư tưởng, nghệ thuật không bàn luận đến. Cảm ơn tác giả đã tặng sách.
(Đọc tập thơ LÀ KHÓI HAY LÀ MÂY của Mạc Tường*)
Tôi với Mạc Tường sinh hoạt chung trong một
Chi hội chuyên ngành văn học thuộc một Hội Văn học – Nghệ thuật của một địa
phương. Nhưng tôi lại ít được đọc thơ Mạc Tường, ngoài những bài đăng trên tạp
chí Văn nghệ tỉnh và một những bài anh đăng lên facebook. Hôm nay, mới đọc một
cách hệ thống nhờ nhận được tập thơ anh tặng LÀ KHÓI HAY LÀ MÂY do NXB Văn học
cấp phép vào tháng 4/ 2021. Tập sách sách dày 96 trang, gồm 50 bài thơ với nhiều
thể loại. Nhưng với một tập thơ, không phải chỉ thống kê là đủ mà phải nhận ra
nhịp rung cảm con tim trước cuộc sống mà tác giả gửi gắm. Cho dù tác giả có
khiêm tốn: “Tập thơ chỉ là để kỷ niệm...” và lắng nghe: “tiếng má thủ thỉ: Má thích
thơ của con.”; nhưng ta lại thấy hơn thế nữa.
1. Gió đi về mấy cõi. Núi vẫn là núi xanh
Tập thơ đa dạng về thể loại, phong phú về
đề tài... nhưng tôi thích những bài thơ tác giả viết về mẹ. Đây là đề tài mà
người cầm bút nào cũng viết nhưng chạm đến xúc cảm của người đọc thì rất ít. Mạc
Tường không chải chuốt từ ngữ, bóng bẩy hình ảnh mà vẫn dẫn người đọc đến tận
cùng bằng sự mộc mạc, chân thành:
Mẹ là nắng ấm ngày đông
Là cơn mưa hạ dịu lòng đất khô
Mẹ là đồng lúa, nương ngô
Nuôi con khôn lớn giang hồ rong chơi
(Nhớ mẹ)
Những câu thơ chia làm hai vế. “Mẹ” được
so sánh với cả thiên nhiên rộng lớn, kỳ vĩ “là
nắng ấm mùa đông; là cơn mưa hạ; là đồng lúa, nương ngô” vừa xa xôi vừa gần
gũi khiến ta dễ cảm nhận công ơn lớn lao nhưng không hề xa lạ, cách biệt. Có lẽ
thế mà tác giả thấy rõ: “Đời mẹ trĩu âu
lo/ Nhọc nhằn theo câu hát” (Dấu yêu ngày cũ). Một hình ảnh không hề mới về
Mẹ, nhưng trong thơ Mạc Tường, hình ảnh Mẹ đã làm ta thấy được tảo tần của Mẹ,
lòng hiếu thảo của con:
Liêu xiêu quang gánh đường xa
Nuôi con mơ giấc ngọc ngà
Mẹ ơi! Làm sao đền đáp
Bao nhiêu chăng nữa vẫn là...
(Mẹ ơi)
Hạnh phúc biết bao nhiêu khi ta còn Mẹ. Và
ta hạnh phúc gấp nhiều lần khi Mẹ “là cơn
gió nồm” thổi mát đời ta những khi buồn bực, nóng nảy, thất bại; bị cuộc đời
vần xoay đủ hướng:
Má ơi, con ghi khắc
Cố giữ mình sạch thơm
Dù Đông, Tây, Nam, Bắc
Má là cơn gió nồm.
(Má là cơn gió nồm)
Đọc thơ Mạc Tường, người đọc sẽ nhận ra một
tác giả chân chất, hồn nhiên, chí tình nhưng không kém đằm thắm mà bay bổng khi
bộc lộ tình yêu Mẹ. Tôi thích hình ảnh ẩn dụ này:
Cuối trời mây hay khói
Mà trắng đến an lành.
(Núi vẫn là núi xanh)
Dẫu “Gió
đi về mấy cõi” (Núi vẫn là núi xanh) thì ta cũng ghi nhận tấm lòng của tác
gỉa đối với Mẹ:
Tôi yêu cả niềm đau
Mẹ chờ con lệ ứa
(Người lại ngồi bên nhau)
Mỗi câu thơ được ghi lại ấm áp như giọt nắng, ta hiểu ra nỗi nhớ và lòng tri ân với đấng sinh thành là
không tuổi tác. Đằng sau sự thành công của mỗi người là mồ hôi,
nước mắt có khi cả máu thịt của mẹ cha !
2. Dưới hiên đời bụi bặm. Lặng lẽ chờ trăm năm.
Một đề tài tốn nhiều giấy mực của nhà thơ
là tình yêu nam nữ. Nhà thơ Mạc Tường cũng không thoát ra cái con đường quen
thuộc ấy. Anh giành nhiều bài cho đề tài này, và ta có thể lẫy ra những câu thơ
để neo đậu trong lòng người đọc:
Giá như tôi cố vội vàng
Giá như em chậm một gang đủ vừa
Giá như hôm ấy trời mưa
Bây giờ có cớ đổ thừa cho nhau
(Giá như)
Những giả định trong mô tip thật quen như
bao chuyện tình ta đã gặp, nhưng để “có cớ
đổ thừa cho nhau” là đúng là Mạc Tường rồi. Bởi anh thường để lòng mình hướng
về, chờ đợi về một bóng dáng xưa cũ rồi trở thành một hoài niệm khó phai:
Những bóng hình xa xăm
Ùa về đêm sâu thẳm
Dưới hiên đời bụi bặm
Lặng lẽ chờ trăm năm
(Dấu yêu ngày cũ)
Những dấu
yêu ngày cũ mãi đau đáu trong lòng anh cho đến “ Bây giờ ta tóc bạc” mà “Bây
giờ người phương nao” và “Cứ như trò
cút bắt/ Dưới trăng buốn xanh xao” để rồi anh lại như buông thả tình mình,
nhưng người đọc vẫn nhận ra nỗi đau buồn tiếc nhớ: “Thôi thà đừng gặp lại/ Để vẹn nguyên bóng hình/ Hoa khế mùa xưa ấy/ Vẫn
trĩu màu băng trinh” (Hoa khế mùa xưa). Đâu phải “ta tóc bạc” là hiểu được ngọn nguồn tình yêu. Ta lại thấy một Mạc
Tường thật thà đáng yêu như đang chập chửng bước vào yêu:
Ngày sau ai chắc đá vàng?
Thôi thì giữ chút cũ càng quê xưa
Giá mà gặp lại, xin thưa:
Này em, tôi cũng chỉ vừa hiểu ra...
(Đôi bờ)
Một nhạc sĩ đã từng viết “Tình chỉ đẹp khi còn dang dỡ...” và chờ
đợi, mong ước trong tình yêu cũng là chất gia vị để tình yêu thăng hoa. Nhưng đằng
sau câu chữ ta vẫn thấy một nỗi niềm khó gọi thành tên:
Cho tôi gặp lại một lần
Bờ môi em mọng theo vần thơ xưa
Những con chữ chín đong đưa
Nhàu câu thơ cũ sao chưa thấy người
(Sao chưa thấy người)
Người thơ lặng lẽ Mạc Tường trong đời thực
và cũng lặng lẽ trong đời thơ. Tôi yêu thích mơ ước nhỏ bé của anh; không lên
gân, không cường điệu nên hình ảnh thơ đẹp như một hồi ức cho dù anh viết về
tương lai:
Tôi sẽ về bên cung thánh ngày xưa
Tìm giọng hát em còn vương đâu đó
...
Tôi sẽ về ngồi đợi mảnh trăng lên
Mơ gặp em đêm chơi trò cút bắt
(Đành thiếu nợ người)
Với nhà thơ viết thơ tình thì nói biết đến
bao giờ cho xong. Họ vừa mới là chủ nợ đấy, bỗng chốc hóa thành con nợ trả suốt
đời chưa xong. Cũng nhờ thế mà đời có những câu thơ đẹp khi nhà thơ trải lòng:
Mây bay sông vẫn nằm chờ
Biết ai thiếu nợ ai ngơ ngẩn đòi
Người đi bổi hổi bồi hồi
Người về trăm mối rối bời ngổn ngang
(Chút nước lùa kẽ tay)
Thôi thế thì ta khép lại mảng đề tài này của
nhà thơ Mạc Tường:
Đêm nay lóe nụ hoa quỳnh
Vọng vang chuông mõ lời kinh vô thường
Bồi hồi tiếng vạc kêu sương
Gởi người xưa chút cố hương lòng này
(Héo ngọn trầu cay)
3. Chòng chành một thoáng vậy mà/ Giấc mơ ngọt đắng vẫn là giấc mơ
Trong tập thơ không thiếu những bài, những
câu đau đáu niềm yêu về quê hương; về nơi chôn nhau cắt rốn; về thánh đường,
nơi nuôi dưỡng tâm hồn của Mạc Tường. Có khi anh diễn đạt trực tiếp:
Tôi yêu quê hương tôi
Lũy tre làng xanh ngát
Cánh cò theo câu hát
Ba dọc suốt bờ nôi
(Người lại ngồi bên nhau)
Có khi là những lời nhắn nhủ xa xôi:
Bạn nhắn về: Nghe cơn sóng đùa vui
Đường Xuân Diệu nằm thả hồn trên biển
Cầu Nhơn Hội tròn giấc mơ miên viễn
Đưa người về, bỗng xóm đảo gần hơn
(Quy Nhơn nỗi nhớ)
Tất cả bàng bạc trong niềm thương cảm khói
sương mà chính tác giả cũng chẳng dễ gì nhận ra đó LÀ KHÓI HAY LÀ MÂY. Thôi thì
để dành phần cho những người đọc khác thưởng lãm những nét thâm trầm, chân chất
nhưng không kém phần sâu sắc của tác giả Mạc Tường. Chỉ hé lộ một vài tựa đề
bài thơ trong tập để độc giả phần nào thấy được nét lãng đãng của khói mây: Gợn chút phôi pha, Xa lắc người xưa, Bóng
lá còn vang, Tơ rung lỡ nhịp, Chiêm bao kỷ niệm, Rượu đời ngát hương, Có một
khoảng trời... Hy vọng thơ của Mạc Tường sẽ làm vừa lòng những người đọc
khó tính. Xin được giới thiệu tập thơ đến bè bạn xa gần!
NVC
*Đây chỉ là bài đọc sách chứ không phải tiểu
luận phê bình nên chỉ men theo nội dung tôi yêu thích. Mọi thứ khác về nội dung
tư tưởng, nghệ thuật không bàn luận đến. Cảm ơn tác giả đã tặng sách.
Nhận xét